Một bộ phim tài liệu dài 3,5 giờ từ kênh công nghệ Gamers Nexus vừa ra mắt, hé lộ toàn cảnh mạng lưới buôn lậu GPU AI khổng lồ vào Trung Quốc, bất chấp lệnh cấm xuất khẩu gắt gao của Mỹ. Bộ phim phơi bày quy mô, thủ đoạn, và cả sự “nhắm mắt làm ngơ” từ phía NVIDIA trong cuộc chiến công nghệ toàn cầu.
Từ “cơn sốt đào coin” đến “cơn sốt AI”
Thị trường GPU đã thay đổi mạnh mẽ từ thời kỳ thợ đào Bitcoin cạnh tranh trực tiếp với game thủ. Nếu như cách đây một thập kỷ, những chiếc card cao cấp vẫn dễ mua với giá vài trăm USD, thì nay chúng có thể đội giá lên tới hàng nghìn USD.
Khi lợi nhuận khai thác tiền mã hóa giảm dần, tưởng chừng cơn sốt phần cứng sẽ hạ nhiệt. Nhưng sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đã khởi tạo một kỷ nguyên mới: cơn sốt AI – và hiện chưa có hồi kết.
Lệnh cấm của Mỹ và con đường vòng sang Trung Quốc
Theo bộ phim, bước ngoặt lớn đến khi ChatGPT ra đời. Nhận thấy tiềm năng và rủi ro, chính quyền Mỹ đã ban hành lệnh hạn chế xuất khẩu GPU cao cấp sang các khu vực do Trung Quốc kiểm soát, nhằm ngăn chặn khả năng bị sử dụng trong lĩnh vực quân sự.
Tuy nhiên, bất chấp các biện pháp kiểm soát, GPU vẫn “chảy” về Trung Quốc. Các dòng card đắt đỏ như NVIDIA A100, H100 đều xuất hiện tràn lan, tiếp sức cho một nền kinh tế ngầm trị giá hàng tỷ đô la.
Gamers Nexus hé lộ một mạng lưới buôn lậu tinh vi, kéo dài từ Hồng Kông, Thâm Quyến, Singapore cho đến Mỹ. GPU được tuồn qua các trung gian, tiệm sửa chữa, thậm chí cả sinh viên quốc tế xách tay card về trong hành lý. Có thời điểm, mỗi card có giá tới 1.400 USD trên chợ đen.
Ngay cả dòng RTX 5090, vốn chưa từng phát hành chính thức tại Trung Quốc, cũng được rao bán công khai – tất nhiên với mức giá “cắt cổ”.
“Phù phép” GPU: từ phế phẩm thành hàng hot
Không chỉ buôn lậu trực tiếp, giới buôn còn “phù phép” card lỗi thành hàng hot. Các card bị lỗi bảng mạch được hàn lại, thêm VRAM, hoặc tách từ card chơi game để bán lại cho startup AI và phòng thí nghiệm.
Một chủ tiệm sửa chữa ở Trung Quốc cho biết:
“Việc tháo chip, nâng cấp bộ nhớ GPU giờ đã thành quy trình thường ngày. Thậm chí, có khi những card độ lại còn mạnh hơn cả sản phẩm chính hãng của NVIDIA.”
Thực tế, mỗi chiếc card tiêu dùng bị “chuyển hướng” như vậy đồng nghĩa với việc game thủ toàn cầu càng thêm khan hiếm nguồn cung.
NVIDIA ở tâm bão
Trong mọi câu chuyện, trung tâm vẫn là NVIDIA – nhà cung cấp phần cứng không thể thiếu cho các ứng dụng AI. Hãng khẳng định luôn tuân thủ luật xuất khẩu, song sản phẩm của họ vẫn đều đặn xuất hiện tại các thị trường bị cấm.
Giới phân tích cho rằng: chính sách hiện tại chỉ đẩy giao dịch xuống tầng ngầm, nơi buôn lậu và người mua nhanh chóng thích ứng. Thị trường chợ đen GPU vì thế càng thêm sôi động, béo bở và khó kiểm soát.
Quy mô buôn lậu khổng lồ
Điều gây ấn tượng mạnh nhất trong bộ phim là quy mô vận hành khổng lồ của hoạt động buôn lậu. Hàng loạt container GPU được vận chuyển, hàng trăm con người tham gia, với chuỗi cung ứng hoạt động tinh vi không kém gì thương mại hợp pháp.
Việc chế card GeForce thành phiên bản bộ nhớ lớn hơn cũng trở thành hướng đi phổ biến, tạo ra những sản phẩm ngoài luồng phục vụ AI với giá rẻ hơn hàng chính hãng.
Gamers Nexus nhấn mạnh: “Quá trình buôn lậu, số người tham gia, và cách thức vận hành quy mô lớn này đủ để làm nên một bộ phim tài liệu riêng.”
Lời kết
Bộ phim tài liệu dài 3,5 giờ không chỉ là hành trình điều tra một thị trường chợ đen trị giá hàng tỷ đô, mà còn là lời cảnh báo về cuộc đua AI toàn cầu:
- Mỹ càng siết chặt, thị trường ngầm càng bùng nổ.
- Trung Quốc vẫn tìm cách tiếp cận GPU cao cấp bằng mọi giá.
- NVIDIA – dù tuyên bố tuân thủ luật – vẫn đứng giữa cơn bão chỉ trích.
Trong kỷ nguyên mà AI trở thành “vũ khí công nghệ mới”, việc ngăn chặn dòng chảy phần cứng tiên tiến không hề dễ dàng. Và như Gamers Nexus chỉ ra, đây có thể mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm.
Theo VideoCardz